Zo herken én voorkom je een gameverslaving

28 augustus 2019 Anderzorg

Voor de één is het dé manier om een half uurtje te ontspannen na een drukke schooldag, de ander zit nachtenlang aan zijn scherm gekluisterd. Wanneer spreek je van een gameverslaving? En: wat doe je eraan?

Volgens verslavingsexpert Jellinek telt Nederland naar schatting een miljoen fanatieke gamers, waarvan 2% verslaafd is; zo’n twintigduizend mensen. Vooral eenzame jongeren met weinig zelfvertrouwen en geringe sociale vaardigheden blijken vatbaar voor de impact van games. “In tegenstelling tot alcohol of drugs is gamen iets waarmee je al op jonge leeftijd kunt beginnen én waarin je gemakkelijk mateloos kunt zijn”, verklaart Chris van Balen, psycholoog bij verslavingskliniek Spoor6. “Voor wie niet lekker in zijn vel zit of zich niet veilig voelt thuis of op school, is een game de ideale uitweg.”

“Games worden bijna ontwikkeld om je verslaafd te maken”

Verslavend leuk

Het is bovendien niet alleen het op een laagdrempelige manier kunnen ontsnappen aan de realiteit, maar ook de aantrekkingskracht van het spel die voor verslaving zorgt. “Games worden bijna ontwikkeld om mensen verslaafd te maken”, vervolgt Van Balen. “Er zit een gigántisch verdienmodel achter. Alles wordt uit de kast getrokken om je zo lang mogelijk achter dat scherm te houden.” Dat zit ‘m in de opbouw van het spel – een level begint gemakkelijk, maar wordt steeds moeilijker waardoor je langer moet spelen – maar ook in de kleuren en effecten. “Ons reptielenbrein (het kleinste en oudste deel van de hersenen dat gebrand is op ‘overleven’, red.) en het beloningscentrum in onze hersenen worden op allerlei manieren geprikkeld. Bij een spel als Fortnite draait het niet eens meer alleen om het spel, maar ook nog om status, groepsdruk en populariteit.”

Doe de checklist

Heb je het idee dat jij of iemand in je omgeving wel érg veel tijd doorbrengt achter de computer? Een verslaving wordt vastgesteld aan de hand van de elf criteria van de DSM-V; een handleiding voor zorgverleners om klachten en stoornissen te categoriseren en benoemen. Voldoe je aan vier of vijf van onderstaande criteria? Dan is er sprake van een gematigde stoornis*. Bij zes of meer symptomen is deze ernstig te noemen. De elf criteria zijn:

• Vaker en in grotere hoeveelheden gamen dan het plan was
• Mislukte pogingen om te minderen of te stoppen
• Gebruik en herstel van gamen kosten veel tijd
• Sterk verlangen om te gamen
• Door het gamen tekortschieten op het werk, school of thuis
• Blijven gamen ondanks dat het problemen meebrengt in het relationele vlak
• Door gamen opgeven van hobby’s, sociale activiteiten of werk
• Voortdurend gamen, zelfs wanneer je daardoor in gevaar komt
• Voortdurend gamen ondanks dat je weet dat het problemen met zich meebrengt
• Grotere hoeveelheden nodig hebben om het effect nog te voelen
• Onthoudingsverschijnselen, die minder hevig worden door meer te gamen

*Ga voor een officiële diagnose altijd langs een medisch professional.

“Accepteer dat je alles kunt, maar níet alles tegelijk”

Meer dan vier keer 'ja'?

Twijfel je of je hobby een verslaving aan het worden is? “Stop dan een keer, bij wijze van experiment”, adviseert Van Balen. “Hoe voelt het als ik nu een maand lang níet mag gamen?” Openheid, eerlijkheid en de bereidwilligheid er wat aan te doen, vormen vervolgens de eerste stap naar herstel. Probeer bovendien weer op zoek te gaan naar een passie in het échte leven. “Zoek iets waar je blij van wordt”, besluit de psycholoog. “Een sport, een hobby; al dat soort dingen leggen gewicht in de schaal tegen gameverslaving.”
Michiel raakte ernstig gameverslaafd. In onze podcast deelt hij zijn verhaal en vertelt psycholoog Chris van Balen meer over verslavingen.