Hoe voorkom je dat fit zijn een obsessie wordt?

6 augustus 2018 door Anderzorg

Ben jij iemand die graag fit wilt zijn en er ook zo uit wilt zien? Die meerdere malen per week naar de sportschool gaat om gespierder of strakker te worden? Die standaard ontbijt met een bakje yoghurt met fruit en luncht met een salade? Die internet en social media afstruint voor dé ultieme voedings- en sportadviezen? Daar is allemaal niets mis mee. Maar heel actief bezig zijn met je gezondheid en een grote drive om een sterk en strak lichaam te krijgen kan ook omslaan in obsessief gedrag. Als jij je herkent in één of meer van de onderstaande 4 stellingen kan het zomaar zo zijn dat je iets té fanatiek met fit zijn bezig bent en het wellicht tijd wordt om een stapje terug te doen.

1. Je ziet de dame aan de receptie bij de fitness vaker dan je hartsvriend(in) en je partner

Is dit het geval? Dan zou het zomaar zo kunnen zijn dat het bereiken of behouden van een fit lichaam voor jou het allerbelangrijkste is in het leven. Alles moet er voor wijken. Je zegt sociale afspraken af omdat je naar de sportschool moet (van jezelf). Als één bepaald gedrag alles bepalend is in je leven neigt dat naar een verslaving (1). Merk je dat je steeds vaker sociale activiteiten afslaat of afzegt ten koste van de sportschool? Kijk dan eens even goed in de spiegel (nee, niet naar je blokjesbuik) en bedenk wat echt belangrijk is. Misschien leveren vriendschap, sociale contacten, familie, relatie etc. jou op langere termijn wel veel meer op. Word je écht gelukkig als je geen grammetje vet meer aan je lichaam hebt zitten?

2. Het enige wat in je keuken te vinden is zijn groente, fruit, magere kwark en eiwitpoeder

Oké, dit is misschien wat overdreven maar het zou zomaar kunnen. Je wilt zo gezond zijn dat je alle producten die (in jouw ogen) niet gezond zijn hebt afgezworen. Ongezonde producten komen niet meer in huis en ook op het terras kies je voor een biologische groente smoothie terwijl je vrienden aan het bier en de bitterballen zitten. Dit gedrag neigt naar orthorexia: zo gezond willen eten dat je werkelijk nooit meer iets eet wat je op enige wijze als ongezond zou kunnen definiëren waardoor je een heel eenzijdig en onvolwaardig eetpatroon dreigt te krijgen (2). Vaak gaat dit gedrag sluipend. Je begint met een extra sinaasappel op een dag (want gezond), vervolgens skip je de koekjes bij de koffie (want ongezond), de taartjes op het werk (want ongezond) en de wekelijkse frietdag (want ongezond). Vervolgens stop je met brood omdat het een dikmaker zou zijn en schrap je ook zuivel uit je voedingspatroon. Dus daar zit je dan uiteindelijk met je biologische groente smoothie. Ook hier weer: neem even tijd voor reflectie en neem de realiteit onder ogen. Als je een gezonde en gevarieerde basis hebt waarin je regelmatig sport en veel groente en fruit eet kan het echt geen kwaad om een keer iets ‘ongezonds’ te eten. Als je een keer pizza eet komt er echt geen kilo vetmassa aan. Ook geen halve. En ook geen kwart. Zorg voor een goede balans tussen sporten, gezond eten en af en toe wat minder gezond eten. Hoe dat er uit ziet is natuurlijk voor iedereen verschillend.

3. Je wordt extreem chagrijnig wanneer je niet kan sporten

Als je stemming (extreem) wordt beïnvloed door het feit of je wel of niet kunt sporten ben je misschien wel een tikkeltje verslaafd. Je komt extreem geïrriteerd thuis wanneer je vergadering is uitgelopen en de sportschool al dicht was terwijl dit je trainingsavond was. En je moest nog wel benen trainen! Het lijkt bijna op ontwenningsverschijnselen. Want een verslaving aan sporten bestaat wel degelijk (1,3,4). Maar wat is het allerergste wat er kan gebeuren als je een keer die sportschool over slaat? Waarschijnlijk is dit alleen maar goed voor je. Te veel sporten heeft namelijk ook negatieve kanten: je lichaam krijgt onvoldoende rust of raakt overbelast. Allebei recepten voor (langdurige) blessures waardoor je misschien wel weken of maanden de sportschool gedwongen moet vermijden. Dus ga niet elke avond naar de sportschool maar lees ook eens een goed boek of spreek met vrienden af buiten de sportschool.

4. Je wilt een kopie worden van je favoriete Instagram fitgirl/fitboy

Het is sowieso geen goed idee om een kopie van iemand te willen worden; en al helemaal niet van iemand van wie het beroep is om er strak, gespierd en sexy uit te zien. Niet dat jij dit allemaal niet bent of niet kunt bereiken maar de meeste mensen werken of studeren, en hebben dus geen 8 uur per dag extra om er zo uit te zien. En oh ja, je sixpack levert je geen extra vrienden op en over het algemeen ook geen salarisverhoging. Volg je eigen gevoel. Je weet zelf ook heus wel wat gezond is en minder gezond. Wat geschikte oefeningen zijn voor jou en welke niet. En anders raadpleeg je een deskundige zoals een gediplomeerde fitnesstrainer voor het sporten en een (sport)diëtist voor je voeding. Wist je dat Instagram gebruik wordt geassocieerd met een hoger risico op orthorexia (5)? Laat de social media voor wat het is en doe lekker je eigen ding. Daar wordt je vast gelukkiger van!

Beluister hier de podcast over fitobsessie.

Bronnen:

1. Brown I, Hodge JE, McMuran M, Hollins CR. A Theoretical Model of the Behavioural Addictions - Applied to Offending. Addicted to crime, Wiley 1997; p13-65
2. Håman L1, Barker-Ruchti N, Patriksson G1, Lindgren EC1. Orthorexia nervosa: An integrative literature review of a lifestyle syndrome. Int J Qual Stud Health Well-being. 2015 Aug 14;10:26799. doi: 10.3402/qhw.v10.26799
3. Lichtenstein MB, Emborg B, Hemmingsen SD, Hansen NB. Is exercise addiction in fitness centers a socially accepted behavior? Addict Behav Rep. 2017 Sep 27;6:102-105. doi: 10.1016/j.abrep.2017.09.002
4. Chen WJ. Frequent exercise: a healthy habit or a behavioral addiction? Chronic Dis Transl Med. 2016 Dec 20;2(4):235-240. doi: 10.1016/j.cdtm.2016.11.014
5. Turner PG, Lefevre CE. Instagram use is linked to increased symptoms of orthorexia nervosa. Eat Weight Disord. 2017 Jun;22(2):277-284. doi: 10.1007/s40519-017-0364-2

I'm a Foodie

Onze 20 diëtisten en voedingswetenschappers bloggen over gezonde voeding. Onafhankelijke kennis door echte professionals uit het vak. Kijk; da's duidelijk!

• ir. Marijke Berkenpas
  Diëtist, voedingswetenschapper - Founder I'm a Foodie