Presteren onder druk

Het woord stress heeft voor veel mensen een negatieve klank, maar stress is zeker niet slecht. In feite is het een overlevingsmechanisme, dat zorgt dat ons lijf sneller in actie komt bij gevaar, door de aanmaak van hormonen als adrenaline en noradrenaline. Ook bij het moeten leveren van een prestatie kan stress helpen. En de meeste mensen vinden hun werk pas leuk en uitdagend als er wat druk en een beetje presteren bij komt kijken.

Gezonde spanning maakt je brein creatiever en alerter, zegt neuropsychiater en breinexpert Theo Compernolle, die stress ‘onze vriend én vijand’ noemt. ‘We presteren het beste onder een optimale belasting die niet te lang duurt. Iedereen kent wel het gevoel van spanning tijdens een examen, sollicitatiegesprek of deadline. Dat stimuleert ons tot betere prestaties. Samen met anderen stress hebben, geeft ook een prettig gevoel van solidariteit. Als je samen met je collega’s een grote klus voor elkaar krijgt bijvoorbeeld.’ En wist je dat het regelmatig hebben van goed te hanteren stress ook maakt dat we beter bestand zijn tegen ziektes en dat ons brein en lichaam in topconditie blijven? Een beetje uitdaging vinden we dus fijn. Zelfs een tijdje op de toppen van je tenen lopen is prima, als het maar niet te lang duurt. Bij te weinig uitdaging voelen we ons juist stukken minder prettig – vast herkenbaar voor wie ongewild werkeloos is. Compernolle: ‘Dan worden er te weinig eisen aan ons gesteld en presteren we ook minder goed.’

Gevolgen van stress

Helaas hebben we tegenwoordig steeds vaker continu stress. Als het ene net is afgerond, zijn we alweer bezig met het volgende. Vaak ook zijn we continu aan het multitasken met onafgewerkte klussen. Dat geeft een gevoel alsof we steeds achter de feiten aanlopen, wat kan leiden tot chronische stress die weken of zelfs maanden aanhoudt. En dat gebeurt bij te veel mensen, blijkt uit de cijfers. Werkstress is namelijk beroepsziekte nummer 1 in Nederland. Maar liefst 14,6 procent van de Nederlandse medewerkers meldt jaarlijks burn-outklachten, aldus TNO. Die chronische stress door presteren onder druk heeft een negatieve invloed op onze geestelijke en lichamelijke gezondheid. Het blokkeert de hersenen, verkrampt de spieren en zorgt voor black-outs. Logisch dat we dan minder voor elkaar krijgen.

Presteren onder druk? Veerkracht vergroten

‘De een z'n stress is de ander z’n plezier’, zegt Compernolle. ‘Hoe we stress beleven, verschilt per persoon. Die stressgevoeligheid is tot op zekere hoogte aangeboren, maar binnen die grenzen kunnen we er zelf heel veel aan doen.’

Het beste is natuurlijk om de stressveroorzaker aan te pakken. Onderzoek de reden, bespreek eventuele oplossingen met je baas. Soms kunnen we helaas niets doen aan de bron van stress. Maar we kunnen wel onze veerkracht vergroten zodat we er beter mee omgaan. ‘Het is belangrijk om je eigen stressbalans te vinden. Voor het herstel van de balans kun je aan 3 zaken denken: wat kan ik zelf doen, wat kunnen wij samen doen als team en wat kunnen zij – managers, directie – doen.’

Praat met vrienden

Daarnaast is het belangrijk om het eerste stresssignaal te leren herkennen, bijvoorbeeld slecht slapen, irritatie of concentratieproblemen. Je kunt dan nog op tijd bijsturen, zodat deze signalen niet overgaan in alarmsignalen als geen eetlust, niet meer slapen en woedeaanvallen. ‘Sociale steun, zowel praktisch als emotioneel, is heel belangrijk’, zegt Compernolle. ‘Onze relatie met anderen heeft een grote invloed op onze stressbalans. Een goed gesprek met een vriend of vriendin verhoogt je veerkracht. Net als het gevoel gewaardeerd te worden.’

Een belangrijke bron van stress zit tussen onze oren. Veel situaties veroorzaken objectief gezien geen stress. Het is meestal onze interpretatie van de situatie, die de stress veroorzaakt. ‘Cognitieve gedragstherapie bijvoorbeeld werkt goed om de balans te herstellen. Je krijgt inzicht in de invloed van je denken op je stressbalans, je gedrag en je emoties.’

Opruimklusje

Hoe gaan we om met dagelijkse stress zodat we goed blijven presteren onder druk? Plan af en toe een pauze, raadt Compernolle aan. ‘Intervalstress werkt net zoals intervaltraining bij het sporten. Doorgaan tot het een beetje pijn doet, even stoppen en rust nemen.’ Maak tijdens de pauze even buiten een wandeling of doe een opruimklusje. Besteed de pauze liever niet aan de smartphone, deze houdt lichaam en geest continu alert. ‘Altijd verbonden zijn is dé manier om op te branden. Bovendien leidt het tot continu multitasken, waardoor taken meer tijd kosten terwijl ze een slechter resultaat opleveren. Ons denkende brein kan maar één ding tegelijk en schakelen kost tijd en veel energie. Probeer daarom 4 keer per dag minstens 45 minuten helemaal off-line te gaan.’

Presteren onder druk? Zorg goed voor je brein

Als we goed voor onze hersenen zorgen, gaan we beter om met dagelijkse stress, zeggen neuropsychologen als Erik Scherder en Margriet Sitskoorn.

• Luister muziek: het ontspant, inspireert en regenereert.

• Beweeg! Dat is een wondermiddel voor je brein.

• Leer: nieuwe indrukken verwerken ontstrest je brein.

• Slaap: dat doet groot herstellend werk, elke nacht opnieuw.

• Stop met multitasken: taken gefocust één voor één doen houdt je hoofd fitter.

• Doe af en toe helemaal niets. Dat is belangrijk voor de hersenen om tot rust te komen. 

Meer lezen? ‘Zo haal je meer uit je brein’, door Theo Compernolle (Lannoo).

OntdekMoonbird

Vind je het lastig om te ontspannen? Misschien is Moonbird iets voor jou. Deze ademhalingstool helpt met ontspannen, kalmeren en slapen.Als klant vanAnderzorg ontvang je €40 korting op de aanschafprijs.

Lees meer